25,11,2024-05,01,2025
Architektura Sztuki – Miasto Urbanistyka
W 2024 roku została po raz dziewiąty zorganizowana wystawa z cyklu “Architektura Sztuki”,tym razem pod hasłem “Miasto Urbanistyka”. Ekspozycja odbywa się pod patronatem Związku Polskich Artystów Plastyków Okręgu Krakowskiego i jest corocznie organizowana w Galerii Kotłownia Politechniki Krakowskiej.
Do tegorocznej edycji zostali zaproszeni artyści, w których sztuce można zaobserwować inspiracje przestrzenią miejską i urbanistyką. W tym przypadku chodzi oczywiście nie tylko o malowanie miasta lecz potraktowanie go jako motywu przewodniego do obrazów, szukania inspiracji w urbanistyce czy architekturze i budownictwie. Artyści posługują się różnymi środkami dla uzewnętrznia problemu, ukazania swych światów, zurbanizowania przestrzeni podobrazia jakie sobie wybrali.
Urbanistyka jest nauką ładu przestrzennego, gdyż rozwiązywanie wszystkich problemów odbywa się w przestrzeni. Jest także sztuką czterowymiarową (czas jako czwarty wymiar). Zatem jej zadania to m.in. zerwanie z przypadkowością rozwoju oraz określenie rozmieszczenia poszczególnych funkcji w terenie. Czas odgrywa tutaj bardzo ważną rolę. Wraz z jego upływem dokonuje się postęp cywilizacyjny, zmieniają się potrzeby ludzi, w przestrzeni zachodzą zmiany wielkości i kształtu osiedli, które są z kolei skutkiem tendencji rozwoju populacji. Większość z tych przemian można określić za pomocą wskaźników demograficznych i ekonomicznych. Należy to zrobić, ażeby uczynić dane miejsce przyjaznym dla człowieka nie tylko na dziś, ale na wiele lat.1
Słowo urbanistyka oznacza miasto od łacińskiego urbs-miasto, którym określano Rzym w odróżnieniu od civitas, które oznacza miasto w ogólności2 . Termin urbanistyka wprowadził po raz pierwszy francuz Clerget w 1910 roku. W Polsce został użyty w 1924 roku przez prof. Oskara Sosnowskiego, który był również jednym z założycieli Towarzystwa Urbanistów Polskich.3 Ważną i często pomijaną kwestią jest fakt, że urbanistyka odnosi się nie tylko do obszarów miast, ale również wsi.4
Budowanie i planowanie miast jest znane od starożytności; urbanistyka wyodrębniła się z architektury jako samodzielna dyscyplina ostatecznie w XX w. Za najstarsze przykłady miast uważa się struktury osadnicze z IV-III tysiąclecia p.n.e. pochodzące z Mezopotamii i Persji (Babilon, Nimrud, Susa, Ur) oraz Egiptu (Teby, Tanis).
Problemem dotyczącym miasta idealnego zajmowali się również filozofowie od starożytności – do tego aspektu wrócono również na przełomie XVIII i XIX w. w kręgu tzw. rewolucyjnych architektów francuskich.5
Miasto inspiruje filozofów, architektów i artystów do dnia dzisiejszego. Proponowana wystawa jest dowodem na silne, inspirujące i nieprzemijające oddziaływanie środowiska miejskiego na artystów, a tym samym znajduje odzwierciedlenie w stworzonych przez nich dziełach.
Joanna Banek- Kuratorka
1Za https://gisplay.pl/urbanistyka/definicja.html#google_vignette
2Za https://pl.wikipedia.org/wiki/Urbanistyka
3Za https://gisplay.pl/urbanistyka/definicja.html#google_vignette
4Za https://gisplay.pl/urbanistyka/definicja.html#google_vignette
5Za https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/urbanistyka;3991628.html
